Je uiterlijk, gedrag en mentale capaciteit zijn sterk afhankelijk van je genen. Je kan jouw oogkleur misschien niet veranderen, maar je kan wel beïnvloeden hoe helder ze schitteren. Je haarkleur veranderen is misschien niet mogelijk, maar voedingskeuzes kunnen het sterker maken. Je lengte kun je niet echt veranderen, maar je kunt wel je lichaamsvorm veranderen.
Je kan zelfs veranderen hoe jouw lichaam ziekte bestrijdt.
Epigenetica is de studie van hoe gedrag en omgevingsfactoren genexpressie beïnvloeden. Dus bereid je voor om enkele beperkende overtuigingen opzij te zetten terwijl we onderzoeken hoe epigenetica je genexpressie verbetert en je menselijk potentieel maximaliseert.
Je genen bepalen niet je lot. Het is gebruikelijk om mensen te horen zeggen dat hun ziekte, uiterlijk of mentale capaciteit “genetisch” is. In de meeste gevallen is dat gewoon niet waar.
De realiteit is dat onze dagelijkse activiteiten, gedachten en motivaties grotendeels bepalen hoe ons lichaam eruitziet, aanvoelt en functioneert. Met andere woorden, als je eruit wilt zien als een atleet, eet en train dan als een atleet. Als je het lichaam van een ballerina wenst, dans dan elke dag urenlang en eet kleine gezonde porties. Als je als een genie wilt denken, lees dan een paar geweldige boeken en studeer elke dag urenlang.
Geweldige genetica
Sommige mensen denken dat atleten, dansers en wetenschappers zijn geboren met superieure genetica, en daarom zijn ze succesvol. In sommige gevallen zijn ze correct: we worden geboren met een reeks codes (genen) die factoren uitdrukken zoals oog- en haarkleur, lengte, patronen voor gewichtstoename en kracht.
Als iemand met gewaardeerde genetica zijn lichaam echter continu van brandstof voorziet met fastfood en de hele dag tv kijkt, zullen die genen zich anders uiten. Ze worden zwaarder, verliezen kracht en IQ-punten en worden vaker ziek.
De bloedsuikerspiegel zal stijgen, wat mogelijk diabetes kan veroorzaken.
De ontsteking zal toenemen, waardoor het risico op artritis toeneemt.
Toxines zullen hun systeem overbelasten en meerdere ziekten veroorzaken, waaronder kanker.
Dus waren het de genen die deze ziekten veroorzaakten of de leefgewoonten? Hoe zit het met de luchtkwaliteit, watervervuiling en pesticiden in voedsel? Naast externe triggers en levensstijlgewoonten, hangt onze genetische expressie ook af van andere factoren, waaronder onze mentale toestand, emoties en relaties.
Genen, DNA en de instructies van het leven
Om epigenetica te begrijpen, is het essentieel om een basiskennis van genetische theorie te hebben.
Genen zijn opgebouwd uit deoxyribonucleïnezuur (DNA).
DNA is een polymeer – een stof of materiaal dat bestaat uit zeer grote moleculen met sub eenheden die zich blijven herhalen. Overal om ons heen zijn polymeren, zoals natuurlijke polymeren zoals DNA en synthetische polymeren zoals polyester.
De polymeerstructuur van DNA is samengesteld uit twee polynucleotideketens die om elkaar heen kronkelen om een dubbele helix te vormen die er als volgt uitziet:
Deze polynucleotideketens dragen genetische instructies voor hoe we groeien, ontwikkelen en functioneren. Ze zijn samengesteld uit monomerem eenheden die nucleotiden worden genoemd. Elke nucleotide is samengesteld uit een van de vier stikstofhoudende nucleobasen – of “bouwstenen” – aangeduid met de letters C, G, A en T:
- C: cytosine
- G: Guanine
- A: Adenine
- T: Thymine
Deze letters vormen zichzelf tot een DNA-sequentie. DNA-sequentie is het proces waarbij wetenschappers de volgorde van deze vier DNA-bouwstenen bepalen om erachter te komen wat genetische informatie in dat segment is.
Hoe epigenetica werkt
Je lichaam leest niet alle instructies in de genetische handleiding van je DNA. Sommige wetenschappers geloven dat ons lichaam minder dan 2 procent van ons DNA codeert. De rest – meer dan 98% – wordt door sommige onderzoekers “junk-DNA” genoemd, maar dat idee is onjuist.
Epigenetica werkt om belangrijke delen van jouw DNA-code te markeren en andere te negeren. Het is vergelijkbaar met het markeren van delen van een tekst in verschillende kleuren om de lezer te vertellen wat belangrijk is en wat kan worden genegeerd. Omdat we niet al ons DNA gebruiken, benadrukt epigenetica specifieke instructies op sommige delen van ons DNA, terwijl andere delen met rust worden gelaten.
Dit wordt bereikt door epigenetische markeringen die het DNA of de verpakkingscomponenten ervan veranderen om de genexpressie te veranderen. Er zijn verschillende soorten epigenetische tekens en elk heeft unieke verwerkingsinstructies.
Merktekens zijn niet gefixeerd zoals een DNA-sequentie. In plaats daarvan veranderen ze gedurende ons hele leven als reactie op invloeden van buitenaf.
Epigenetica onderzoeksresultaten
Dus wat betekent al deze theorie voor ons? Kortom, je kunt DNA zien als een code die veel instructies bevat die tot veel verschillende uitkomsten kunnen leiden. Epigenetica bestudeert hoe onze keuzes sommige van die instructies kunnen veranderen of aan- of uitzetten.
Er wordt bijvoorbeeld ten onrechte aangenomen dat obesitas een genetische component heeft. In plaats van genen de schuld te geven, kunnen zwaarlijvige ouders echter persoonlijke gewoonten doorgeven aan hun kinderen die leiden tot hogere obesitaspercentages.
Hetzelfde kan gezegd worden voor andere ziekten, zoals hartaandoeningen, beroertes, diabetes en kanker. Genen die van oudere op jongere generaties worden overgedragen, veroorzaken deze aandoeningen mogelijk niet, maar kunnen nakomelingen vatbaar maken voor het ontwikkelen van deze ziekten vanwege gedeelde culturele en levensstijlgewoonten.
Nog enkele onderzoeksresultaten zijn:
- Kunststofadditieven zoals bisfenol A (BPA) die verband houden met kanker en mogelijk effecten kunnen uitoefenen door epigenetische modificatie
- Hoe fysieke beweging patronen van epigenetische tekens op spieren en vetweefsel creëert
- Gewichtstoename, hoge triglyceriden en verhoogd LDL-cholesterol bij het nageslacht van mensen die leden aan de Nederlandse Hongerwinter van 1945
Onderzoek naar epigenetica staat nog in de kinderschoenen, maar één conclusie is duidelijk: onze keuzes hebben niet alleen invloed op onze eigen genen, maar kunnen ook de gezondheid van toekomstige generaties veranderen.
Hoe kan je epigenetica voor je laten werken?
Epigenetica kan ingewikkeld zijn, maar de laatste les is om het basisgezondheidsadvies te volgen:
- Eet nooit bewerkte voedingsmiddelen
- Eet als je honger hebt en stop als je vol bent
- Aanvulling met mineralen
- Beweeg op een evenwichtige manier
- Stress verminderen en beheren
- Kies een meditatiebeoefening
Verbinding maken met een kracht die groter is dan wijzelf helpt ook om dingen in perspectief te zien. Er is een orde in het universum die de meesten van ons niet begrijpen. Leren om verbinding te maken met die kracht door spirituele oefeningen kan stress verminderen, lijden verlichten en richting geven in een tijd van chaos.
Conclusie
Het is waar dat sommige mensen worden geboren met “superieure” genetica, en niet iedereen kan een steratleet of supermodel zijn. Maar dat is slechts een deel van de vergelijking. “Geweldig” zijn vereist veel meer inspanning dan een bal schieten of poseren in een bikini. De realiteit is dat iedereen is geboren met een unieke set genen – en epigenetica is het proces dat ons in staat stelt ons ware potentieel voor grootsheid te ontdekken.